PATRONI ROKU 2025 WYBRANI PRZEZ SEJM
Patronami roku 2025 decyzją Sejmu zostali: Stefan Żeromski, Olga Boznańska, Antoni Słonimski, Franciszek Duszeńko, Generał Kazimierz Sosnkowski.
Stefan Żeromski – Posłowie przekonani o niebagatelnym znaczeniu dorobku pisarza, oddali mu hołd ustanawiając go patronem roku 2025. W podjętej uchwale zwrócili uwagę, że Żeromski był „jednym z najwybitniejszych polskich pisarzy, duchowym autorytetem polskiej inteligencji, autorem opowiadań, powieści, dramatów i reportaży, które ukształtowały narodowe myślenie wielu pokoleń Polaków. (…) twórcą przekonanym o doniosłej funkcji literatury, wierzył bowiem w szczególne posłannictwo pisarza i w jego odpowiedzialność za kształtowanie losu narodu i Ojczyzny”. Co ciekawe i na co zwrócili uwagę posłowie: bogata twórczość literacka Żeromskiego szła w parze z równie intensywną wieloletnią działalnością niepodległościową i patriotyczną oraz pracą społeczną. Od roku 1914 Żeromski służył w Legionach. Brał udział w akcji plebiscytowej na Warmii i Mazurach, był projektodawcą Akademii Literatury Polskiej, prezesem Związku Zawodowego Literatów Polskich i polskiego oddziału PEN Clubu, a w 1918 roku stanął na czele Rzeczypospolitej Zakopiańskiej. Pamiętać należy, że obie aktywności, tak pisarska jak i społeczna, podporządkowane były dewizie zapisanej w młodzieńczym dzienniku: „Więc moja ludzkość to Polacy, mój wszechświat – to moja ziemia, a mój Bóg – to ojczyzna z tym wszystkim, co się w tym wyrazie zamyka…”. J. Witkiewicz pisał o nim „Żeromskiego interesował każdy objaw życia i jego zjawisk nie powierzchownie, lecz musiał wszystko, co go otaczało, zdawało się, zgłębić do dna, przetrawić w sobie. Miał mnóstwo małych notatników, w których zapisywał wszystko to, co potem mogło posłużyć jako materiał do utworów. Wszystko składało się na jego twórczość”. W roku 2025 przypada 100. rocznica jego śmierci.
Olga Boznańska –„jedna z najistotniejszych postaci polskiego świata artystycznego przełomu XIX i XX wieku, najbardziej znana polska artystka tego okresu.Jej obrazy należą do najważniejszych dzieł polskiego malarstwa modernistycznego i kanonu historii sztuki, a jej kariera stanowi przykład jednego z najwybitniejszych polskich sukcesów artystycznych na arenie międzynarodowej”.W książce „Boznańska : non finito” czytamy: „Naprawdę trudno określić Olgę Boznańską słowem „pospolita”. Wyglądała bajecznie – powtarzam za świadkiem Szymańskim – jak „jakiś rzadki ptak nocny o wytwornej gibkiej sylwetce i oczach patrzących daleko ponad głowami obecnych, przez mgłę”. Choć jej kariera rozwijała się za granicą, przez całe życie pozostała mocno związana z Ojczyzną. Przyjeżdżała na dłuższe pobyty do rodzinnego Krakowa, regularnie wysyłała swoje obrazy na krakowskie i warszawskie wystawy, była też członkiem polskich stowarzyszeń artystycznych. Wielokrotnie nagradzana na wystawach sztuki, Boznańska w roku 1912 odznaczona została także francuską Legią Honorową, a w roku 1937 otrzymała Grand Prix na wystawie powszechnej w Paryżu. Pamiętano o niej również w niepodległej Polsce. W latach trzydziestych malarkę uhonorowano nagrodą artystyczną Warszawy oraz orderem Polonia Restituta. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, przekonany o wyjątkowym znaczeniu artystycznych dokonań malarki, wyrażając uznanie dla jej wybitnego dorobku, ustanowił ją patronką roku 2025, w którym przypada 160. rocznica urodzin oraz 85. rocznica jej śmierci.
Antoni Słonimski – „polski poeta, pisarz, tłumacz, publicysta, rysownik, krytyk literacki, człowiek wielu talentów”. W roku 1918 był jednym ze współtwórców pierwszej w wolnej Polsce kawiarni literackiej „Pod Pikadorem”, a wkrótce potem – grupy poetyckiej Skamander. W latach międzywojennych współpracował z „Kurierem Polskim” i „Wiadomościami Literackimi” oraz wieloma kabaretami. Był też współzałożycielem pierwszej w Polsce organizacji ochrony praw autorskich, znanej dziś jako Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych.W swojej działalności publicznej Słonimski sprzeciwiał się przemocy politycznej. Mawiał, że: „Bóg powierzył mu humor Polaków”.Kompilacja ostrego dowcipu i ciętej satyry gwarantowała mu grono wiernych czytelników na przestrzeni dwudziestolecia międzywojennego. Po wybuchu II wojny światowej wraz z żoną Janiną Konarską-Słonimską (znaną malarką i graficzką), przedostał się na teren Francji, a następnie Anglii.Na emigracji pełnił funkcję dyrektora Instytutu Kultury Polskiej w Londynie, kierował sekcją literatury UNESCO, był też współtwórcą pisma „Nowa Polska”. Pod koniec roku 1939 napisał wiersz pt. „Alarm”, którydla rodaków na całym świecie stał się jednym z najistotniejszych tekstów zagrzewających do walki z okupantem. A. Słonimski we „Wspomnieniach warszawskich” pisał: „W Anglii nie tyle byłem samotny, co nie byłem po prostu sobą. Całkowitą moją osobowość zostawiłem w kraju, a ściślej mówić w Warszawie. (…). W 1951 powróciłem na stałe. Pytano mnie się wtedy: – Czy to prawda, że pan wrócił na dobre? – Dlaczego zaraz na dobre? Powiedzmy na średnie. A raczej na dobre i na złe – odpowiedziałem. Nie wiem, co jeszcze zdarzyć się może, co nam los przyniesie, ale wiem, że decyzja powrotu do kraju była słuszna. Warto godzić się na drobne kompromisy, doznawać upokorzeń i rozczarowań, aby żyć i walczyć w Warszawie, aby do przywiązania serdecznego dołączyło się to uczucie dumy, które odczuliśmy w dniach warszawskiego października”. Po powrocie do Ojczyzny Słonimski został prezesem Związku Literatów Polskich oraz członkiem zarządu polskiego PEN Clubu, ale prędko popadł w niełaskę partii. Swoją pozycję wykorzystywał do walki o prawa materialne twórców i bronił wolności słowa. Fakt, że uznawano go za jeden z największych autorytetów moralnych, nie uchronił ani jego książek ani felietonów przed konfiskatą czy cenzurą. Co więcej od czasu gdy zaangażował się w działania opozycyjne, Służba Bezpieczeństwa podsłuchiwała jego rozmowy, czytała listy i śledziła niemalże każdy ruch. W roku 1964 złożył w kancelarii premiera List 34, będący rodzajem protestu przeciwko cenzurze, wskutek czego wydano względem niego zakaz druku i wyjazdów zagranicznych. Po wydarzeniach Marca 1968 roku pisarz padł ofiarą zainicjowanej przez Władysława Gomułkę nagonki antysemickiej, a jego nazwisko całkowicie zniknęło ze środków masowego przekazu. Słonimski zmarł 4 lipca 1976 roku, ale obowiązywał zakaz druku klepsydr informujących o jego pogrzebie. Jak słusznie zauważyli posłowie cenzura po raz ostatni dotknęła poetę, kiedy jego samego już na tym świecie nie było. Pozbawione ingerencji cenzorów dzieła można było przeczytać dopiero w wolnej Polsce. W roku 2025 przypada 130. rocznica jego urodzin.
Franciszek Duszeńko – „jeden z wybitnych przedstawicieli polskiej rzeźby powojennej. W trakcie II wojny światowej należał do Armii Krajowej. Pomiędzy 1944 a 1945 rokiem był więźniem obozów koncentracyjnych: Gross-Rosen, Oranienburg i Sachsenhausen”. Doświadczenie wojny nie pozostało bez wpływu na jego życie. Po jej zakończeniu osiadł w Gdańsku, z którym związał się do końca swoich dni. Na przestrzeni lat 1952-1962 uczestniczył w odbudowie zrujnowanego podczas wojny miasta. Studiował w tamtejszej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (dzisiejsza Akademia Sztuk Pięknych). W latach 1956–2000 prowadził Pracownię Rzeźby. W roku 1981 roku odniósł zwycięstwo w pierwszych demokratycznych wyborach na macierzystej uczelni i został jej rektorem. Funkcję tę sprawował do 1987 roku. Przez kilkadziesiąt lat czynnie realizował się jako pedagog, kształcąc kolejne pokolenia młodych twórców. Pod jego kierunkiem dyplom uzyskało ponad 80 młodych artystów. Pracę na uczelni zakończył na początku XXI w. Do historii przeszły w szczególności dwie wyjątkowe realizacje pomnikowe jego autorstwa: pomnik Ofiar Obozu Zagłady w Treblince z 1964 roku, wykonany razem z Adamem Hauptem, oraz pomnik Obrońców Wybrzeża na Westerplatte w Gdańsku z 1966 roku, wykonany razem z Adamem Hauptem i Henrykiem Kitowskim. Wśród innych realizacji wymieniane są często: pomnik Artylerii Polskiej w Toruniu czy pomnik Marii Konopnickiej w Gdańsku.Prace artysty znajdują się w zbiorach m.in. Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Gdańsku oraz Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu. F. Duszeńko otrzymał liczne nagrody i wyróżnienia: Medal Tysiąclecia, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oświęcimski, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. W 1986 roku otrzymał Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska, a w 1989 roku Nagrodę im. Brata Alberta za wybitne osiągnięcia w dziedzinie sztuki sakralnej. Zmarł w Gdańsku w 2008, w tym samym roku pośmiertnie przyznano mu Medal Księcia Mściwoja II.Jego sztuka nadal budzi emocje i reaktywuje pamięć o dramatycznej historii XX wieku. Jest ona świadectwem tragicznych losów człowieka, którego młodość przypadła na czas II wojny światowej. Posłowie zwrócili uwagę, że „niesie ona patriotyczne i antywojenne przesłanie w dobie konfliktu za wschodnią granicą Polski. Należy uznać ją za niezwykle istotny głos niemal 80 lat po zakończeniu ostatniej wielkiej wojny, która spustoszyła praktycznie całą Europę. Po upływie dziesięcioleci w dalszym ciągu stanowi przejmujące memento dla potomnych. To sztuka, która – tak jak słynny napis na Westerplatte – wprost zdaje się krzyczeć: nigdy więcej wojny!”. W roku 2025 przypada 100. rocznica urodzin Franciszka Duszeńki.
Generał Kazimierz Sosnkowski – „Generał broni, jedna z pierwszoplanowych postaci sceny politycznej II Rzeczypospolitej. Jego aktywna wojskowa i polityczna działalność trwała wszakże przez okres znacznie przekraczający istnienie państwa”. W roku 1906 pełniąc funkcję komendanta okręgu warszawskiego Organizacji Bojowej PPS dowodził akcją przeciwko okupantowi moskiewskiemu nazywaną „krwawą środą”. W czerwcu roku 1908, z inspiracji Józefa Piłsudskiego, założył we Lwowie tajną organizację paramilitarną Związek Walki Czynnej (ZWC) – będący zalążkiem przyszłego Wojska Polskiego.Sama nazwa organizacji nawiązywała do koncepcji obrony czynnej Zygmunta Miłkowskiego. W oparciu o kadry ZWC powstały Związki Strzeleckie, po wybuchu I wojny światowej przekształcone w Legiony Polskie, których został szefem sztabu I Brygady.Sosnkowski organizował wymarsz I Kompanii Kadrowej z krakowskich Oleandrów, przeszedł cały szlak bojowy Brygady, m.in. dowodził nią w bitwie przeciwko Moskalom pod Łowczówkiem w Wigilię 1914 roku. Komendant Piłsudski, którego był najbliższym współpracownikiem, pisał: „Szef – to sumienie moich szaleństw”. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w roku 1918 jako wiceminister spraw wojskowych tworzył Wojsko Polskie. Miał swój olbrzymi udział w zwycięstwie nad bolszewikami w Bitwie Warszawskiej, na co złożyło się kilka czynników poczynając od rozbudowania polskiej armii, poprzez współorganizowanie obrony Warszawy, umiejętne koordynowanie współpracy Naczelnego Wodza, szefa sztabu gen. Rozwadowskiego, francuskich sojuszników i sił politycznych. W czasach II Rzeczypospolitej pełnił funkcje m.in. ministra spraw wojskowych i inspektora armii. Doprowadził do sojuszów polityczno-wojskowych z Francją i Rumunią.Będąc przedstawicielem Polski i przewodniczącym komisji wojskowej w Lidze Narodów, mając poparcie Brytyjczyków, wywalczył zakaz użycia broni bakteriologicznej oraz zgodę na dozbrajanie się państw sąsiadujących z Sowietami. Przyczynił się do budowy portu w Gdyni. Był miłośnikiem sportu, zwłaszcza piłki nożnej, przez lata prezesował klubowi Polonia Warszawa.W roku 1936 mianowano go generałem broni. W obliczu zagrożenia ze strony Niemiec i ZSSR zaproponował ponadpartyjny rząd obrony narodowej. Na uchodźstwie w czasie II wojny światowej pełnił liczne funkcje: był następcą prezydenta RP, ministrem do spraw krajowych, komendantem Związku Walki Zbrojnej, a następnie od roku 1943 Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych w okresie największych walk Polaków. Wspierał organizację i działalność Armii Krajowej w okupowanej Polsce, sprzeciwiał się natomiast ustępstwom wobec Sowietów. W rozkazie z 1 września 1944 roku do żołnierzy Armii Krajowej generał Sosnkowski pisał: „Warszawa czeka. Nie na czcze słowa pochwały, nie na wyrazy uznania, nie na zapewnienia litości i współczucia. Czeka ona na broń i amunicję. Nie prosi ona, niby ubogi krewny, o okruchy ze stołu pańskiego, lecz żąda środków walki, znając zobowiązania i umowy sojusznicze. […] Każdy żołnierz polski powtarzać sobie musi w duchu słowa Wyspiańskiego: »[…] podłość, kłam,/ Znam, zanadto dobrze znam«.”. Wskutek krytyki aliantów za niewystarczające wsparcie Powstania Warszawskiego, którego zresztą decyzji o wybuchu nie popierał, a także oskarżania ich o oddanie Ojczyzny w sowiecką strefę wpływów, nienawidzony przez komunistów jako „zaciekły wróg Związku Radzieckiego”, pod obcą presją, został odwołany ze stanowiska Naczelnego Wodza. Po dymisji wyjechał do Kanady, skupił się na publicystyce politycznej i wspomnieniowej, był też duchowym przywódcą polskiej emigracji niepodległościowej w Ameryce.Podejmował działania mające doprowadzić do zjednoczenia polskiego uchodźstwa politycznego w Londynie.Generał Kazimierz Sosnkowski „Był człowiekiem renesansu: biegle władał ośmioma językami z łaciną i greką na czele, był znawcą sztuki, filozofii, muzyki i literatury, tłumaczem dzieł Baudelaire`a, miał też talent do nauk ścisłych”. Zmarł 11 października 1969 roku, jednakże prochy jego dopiero po 23 latach, w wolnym wreszcie kraju, zostały złożone w archikatedrze Św. Jana w Warszawie. W 140. rocznicę urodzin gen. Sosnkowskiego Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, ustanowił go patronem roku 2025, chcąc uhonorować człowieka będącego w ocenie posłów „symbolem wytrwałej walki o niepodległość, znakomitym organizatorem Wojska Polskiego oraz niezłomnym orędownikiem sprawy polskiej na arenie międzynarodowej”.
Ponadto Rok 2025 został ogłoszony Rokiem:
Milenium Koronacji Dwóch Pierwszych Królów w Gnieźnie orazPolskich Bohaterów z Katynia, Charkowa, Miednoje, Bykowni i innych miejsc.
Milenium Koronacji Dwóch Pierwszych Królów w Gnieźnie
Wybór tego patrona podyktowany był faktem, iż w roku 2025 przypada szczególna, bo 1000 rocznica koronacji w Archikatedrze Gnieźnieńskiej dwóch pierwszych królów naszego państwa: Bolesława Chrobrego oraz Mieszka II Lamberta. Koronacja pierwszego z nich była klarownym sygnałem dla ówczesnego świata, że młode państwo polskie jest niepodległe i niezależne. Był to punkt wyjścia do wzmacniania pozycji Polski, na średniowiecznej mapie Europy, która z księstwa przeistoczyła się w królestwo. Ustanowienie patronem roku 2025 Milenium Koronacji Dwóch Pierwszych Królów w Gnieźnie to swoisty hołd oddany władcom, którzy będąc spadkobiercami Księcia Mieszka I oraz Księżniczki Dobrawy, kontynuowali dzieło zarówno politycznego jak i kulturowego umacniania polskiej państwowości.Zaznaczyć należy, że koronacje te nie byłyby możliwe, gdyby nie szereg istotnych zdarzeń je poprzedzających, poczynając od legendarnego założenia Gniezna przez Lecha, poprzez Chrzest Polski, męczeńską śmierć Świętego Wojciecha i powstanie pierwszego arcybiskupstwa, a na Zjeździe Gnieźnieńskim skończywszy. Posłowie ustanawiając tego patrona chcieli uhonorować wszystkich, którzy „skupieni wokół idei rodzącego się państwa polskiego, poświęcali czas, energię, a niekiedy i życie, byśmy dziś byli częścią dumnego grona krajów Europy z wielowiekową tradycją państwowości”. W ich ocenie dbałość o pamięć na temat początków polskiej państwowości jest naszym obowiązkiem, ale też świadectwem roli, jaką Polska odgrywała na świecie przez minione tysiąclecie.
Polscy Bohaterowie z Katynia, Charkowa, Miednoje, Bykowni i innych miejsc
Ustanowienie przez Sejm tego patrona w osiemdziesiątą piątą rocznicę rosyjskiej zbrodni dokonanej na polskich bohaterach w Katyniu, Charkowie, Miednoje, Bykowni i innych nieodkrytych jeszcze miejscach, miało na celu uhonorowanie wszystkich z blisko 22 tysięcy oficerów i przedstawicieli polskiego państwa pomordowanych na mocy rozkazu Kremla z dnia 5 marca 1940 roku. „Zbrodnia ludobójstwa, dokonana wiosną 1940 roku, jest bezprzykładnym w historii mordem na przedstawicielach polskiej inteligencji i elit państwowych.Kłamstwo, że zbrodni tej dokonali Niemcy, było fundamentem PRL i zainstalowania na ziemiach polskich moskiewskich władz”. Prawda o niej stała się inspiracją wolnościowych dążeń Polaków i stanowi fundament wolnej Polski. W podjętej uchwale posłowie podkreślili, że pamięć o zamordowanej elicie narodu polskiego jest ciągle żywa we wszystkich zakątkach Polski, o czym świadczą dęby upamiętniające poszczególne osoby, które można spotkać na terenie całego kraju. W ocenie posłów „Nie ma pewnie miasta, miasteczka czy powiatu, które nie byłyby w jakimś stopniu związane z ofiarami tego ludobójstwa popełnionego przez Rosjan”.IntencjąSejmu przy ustanawianiu tego patronatu było, przypomnienie postaci owych „bohaterówreprezentujące wolną Polskę – suwerenne, dumne państwo”. Byli oni „ludźmi o ogromnych zasługach dla Polski, bezkompromisowymi patriotami przechowującymi i czynnie realizującymi etos polskiej inteligencji”. Zamordowanych przez to kim byli i jacy byli. To też swoista zachęta i inspiracja dla wszystkich środowisk lokalnych, z których wywodzili się ci ludzie, oraz wszystkich miejsc, gdzie mieszkali i żyją ich bliscy.
PATRONI 2025 WYBRANI PRZEZ SENAT
W roku 2025 będą nimi: ks. prof. Józef Tischner, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Władysław Reymont, Wojciech Has oraz Rok Edukacji Zdrowotnej i Profilaktyki.

Grafika źródło: https://www.senat.gov.pl/aktualnoscilista/art,16516,patroni-roku-2025.html, [dostęp: 06.12.24].
Uchwałę o ustanowieniu roku 2025 Rokiem ks. prof. Józefa Tischnera Izba podjęła, mając na uwadze znakomite osiągnięcia tego jednego z najistotniejszych polskich filozofów, duchownych i intelektualistów, w związku z przypadającą w roku 2025, 25. rocznicą jego śmierci. W podjętej uchwale, zaakcentowano, że J. Tischner był czynnym uczestnikiem życia intelektualnego, uznanym wykładowcą filozofii na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Uważany był również za kapelana „Solidarności”. Jego etyka solidarności, priorytetowa w walce z reżimem komunistycznym w Polsce, także dziś pozwala na pełniejsze zrozumienie moralnych fundamentów demokracji. W cytowanym dokumencie przeczytać można, że „W swoich dziełach niejednokrotnie podkreślał potrzebę odpowiedzialności społecznej, dialogu i współpracy, akcentując konieczność budowy społeczeństwa hołdującego wartościom etycznym”. Zaznaczono tam także, że J. Tischner „przez całe życie budował mosty między różnymi środowiskami i nurtami umysłowymi”. W ocenie senatorów jego działalność oraz dziedzictwo nie tracą na wartości tak w kontekście religijnym, jak i świeckim, natomiast filozofia człowieka i solidarności nadal pozostaje inspiracją w wielu współczesnych dyskursach. Tischner „pozostawił po sobie bogaty dorobek intelektualny, który do dziś inspiruje czytelników do refleksji nad istotą człowieczeństwa, wolności, solidarności i odpowiedzialności”.
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska jest kolejną wybraną przez Senatorów patronką roku 2025, którzy swoją decyzją chcieli podkreślić szczególne znaczenie dorobku twórczego poetki. W podjętej chwale zaakcentowali, że tomiki z jej wierszami wciąż są nie tylko wznawiane, ale też czytane i tłumaczone na inne języki w tym m.in.: angielski, niemiecki, francuski, włoski, rosyjski, szwedzki, chiński, japoński i hindi. Czyni to z niej, obok Wisławy Szymborskiej, najchętniej przekładaną polską autorkę w historii. Spuścizna „polskiej Safony”, jak określał ją Tadeusz Boy-Żeleński, jest niezwykle bogata, obejmuje m.in. 500 wierszy, 20 sztuk teatralnych i 10 słuchowisk radiowych. W cytowanym dokumencie, wskazano, też że nie jest ona poetką zapomnianą. „Jej wiersze wykonywane były jako piosenki, a po jej dramaty sięgają kolejne pokolenia reżyserów teatralnych”. W ocenie Wisławy Szymborskiej, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska „to poetka, której widzenie świata, pojmowanie miłości jest tak uniwersalne i wyprzedzające epokę, że wzrusza kolejne pokolenia czytelników”.
Władysław Stanisław Reymont – w podjętej uchwale senatorowie zwrócili uwagę, że w 2025 r. przypada 100. rocznica śmierci tego wybitnego twórcy, laureata Nagrody Nobla z roku 1924 r. Ponadto przypomnieli, że Reymont wychowany w wielodzietnej rodzinie pozbawiony był szans na naukę. Zaryzykował – w październiku 1893 roku porzucił pracę na kolei i podjął współpracę z czasopismami, publikował nowele i opowiadania, napisał także „Pielgrzymkę do Jasnej Góry” stawianą adeptom dziennikarstwa za wzór reportażu. Popularność przyniosły mu takie powieści jak: „Ziemia obiecana”, „Komediantka”, „Fermenty” oraz zbiory nowel. W roku 1902 „Tygodnik Ilustrowany” rozpoczął drukowanie powieści „Chłopi”, a 2 lata później pojawiło się jej wydanie książkowe. W cytowanym dokumencie możemy przeczytać: „Ta wiejska epopeja stała się najważniejszym wydarzeniem literackim, podziwiano autora za wierne odtworzenie rytmu życia społeczności wiejskiej, za umiejętne łączenie naturalistycznych opisów, a także za niemal impresjonistyczne pokazanie przyrody. Podkreślano dbałość o szczegóły i odrzucenie młodopolskiej egzaltacji”. B. Kocówna we Wstępie do poświęconego Reymontowi opracowania pisze, że ocenie Matuszewskiego „Reymont urodził się powieściopisarzem tak samo, jak inni rodzą się malarzami lub muzykami”.
Wojciech Jerzy Has w roku 2025 przypada 100. rocznica jego urodzin. W ocenie senatorów Has był nie tylko reżyserem, ale też jednym z najwybitniejszych twórców naszych czasów – filmowcem scenarzystą, rysownikiem, wieloletnim wykładowcą i rektorem Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. W podjętej uchwale wskazano, że jego imponujący dorobek jest powszechnie znany miłośnikom kina na całym świecie, a takie filmy jak „Pożegnania”, „Jak być kochaną”, „Rękopis znaleziony w Saragossie”, „Lalka” czy „Sanatorium pod klepsydrą” na stałe wpisały się w historię nie tylko naszej rodzimej kinematografii. Senatorowie wskazali tam również, że „Chyba żaden inny polski filmowiec nie jest darzony taką estymą, a pełne podziwu wypowiedzi twórców światowej sławy, takich jak Martin Scorsese, potwierdzają Jego nieprzemijające zasługi i status wybitnego ambasadora polskiej kultury”. Ich zdaniem Has należał do gigantów światowego modernizmu, a przy tym tworzył filmy arcypolskie, nieprzerwanie podejmując dialog z rodzimą mitologią, kompleksami i politycznymi narracjami. Działo się tak ponieważ postrzegał Polskę jako tygiel wielu kultur, języków, doświadczeń historycznych, a także form artystycznej ekspresji.
Rok Edukacji Zdrowotnej i Profilaktyki, – ustanowienie tego patrona miało na celu poszerzenie świadomości zdrowotnej Polaków, promowanie badań profilaktycznych, aktywności fizycznej, zdrowego odżywiania i higieny psychicznej. W podjętej uchwale senatorowie zaakcentowali wciąż pogarszające się statystyki odnośnie kondycji zdrowotnej społeczeństwa polskiego, dynamicznie rosnący odsetek zachorowalności na choroby cywilizacyjne, otyłości, cukrzycy czy innych chorób, będących konsekwencją niezdrowego stylu życia. Zwrócili też uwagę na kwestię niechęci do poddawania się okresowym badaniom. W ich ocenie kluczową sprawą by zainicjować zmiany takiego stanu rzeczy jest edukacja zdrowotna i większa dbałość o profilaktykę. Ustanowienie tego patrona to wyraz wsparcia dla tych, którzy czynnie, niejednokrotnie w ramach oddolnych inicjatyw, działają na polu propagowania wiedzy z zakresu zdrowia zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Senat wyraził nadzieję, że „skoordynowanie ich wysiłków z kampanią społeczną, przedsięwzięciami edukacyjnymi oraz programami profilaktycznymi realizowanymi przez instytucje odpowiedzialne za zdrowie publiczne powinno przyczynić się do zmniejszenia dystansu między naszym krajem a tymi państwami Unii Europejskiej, które notują znacząco niższe statystyki zachorowań na choroby przewlekłe”.
Akty prawne:
- UCHWAŁA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 24 lipca 2024 r. w sprawie ustanowienia roku 2025 Rokiem Stefana Żeromskiego M.P. 2024 poz. 732.
- UCHWAŁA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 24 lipca 2024 r. w sprawie ustanowienia roku 2025 Rokiem Franciszka Duszeńki M.P. 2024 poz. 733.
- UCHWAŁA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 24 lipca 2024 r. w sprawie ustanowienia roku 2025 Rokiem Olgi Boznańskiej M.P. 2024 poz. 734.
- UCHWAŁA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 24 lipca 2024 r. w sprawie ustanowienia roku 2025 Rokiem Generała Kazimierza Sosnkowskiego M.P. 2024 poz. 740.
- UCHWAŁA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 24 lipca 2024 r. w sprawie ustanowienia roku 2025 Rokiem Antoniego Słonimskiego M.P. 2024 poz. 741.
- UCHWAŁA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 24 lipca 2024 r. w sprawie ustanowienia roku 2025 Rokiem Milenium Koronacji Dwóch Pierwszych Królów Polski w Gnieźnie M.P. 2024 poz. 743.
- UCHWAŁA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 24 lipca 2024 r. w sprawie ustanowienia roku 2025 Rokiem Polskich Bohaterów z Katynia, Charkowa, Miednoje, Bykowni i innych miejsc M.P. 2024 poz. 747.
Bibliografia:
- Kocówna, B., Wstęp, [w:] Reymont. Z dziejów recepcji twórczości, wybór tekstów i wstęp B. Kocówna, Warszawa 1975, s. 16.
- Kuźniak, A., Boznańska : non finito. Kraków 2019, s. 184.
- Rzepniewski A., Przedmowa, [w:] Sosnkowski, K., Cieniom Września. – Wyd. 2. – Warszawa 1989, s. 5.
- Słonimski A., Wspomnienia warszawskie, Warszawa 1957, s. 113-115.
- Witkiewicz J., Wspomnienie o Żeromskim, [w:] Wspomnienia o Stefanie Żeromskim / [zebr., oprac. i przypisami opatrzył Stanisław Eile].Warszawa 1961, s. 67.
Netografia:
- https://www.senat.gov.pl/aktualnoscilista/art,16516,patroni-roku-2025.html, [dostęp: 06.12.24].
Grafika źródło:
- https://www.senat.gov.pl/aktualnoscilista/art,16516,patroni-roku-2025.html, [dostęp: 06.12.24].
oprac. A. Wesołowska